Gry w j. polskim na Nintendo 64

Żadna gra wydana oficjalnie na Nintendo 64 nie miała polskich napisów ani w instrukcji, ani też na pudełku. Europejskie wersje wydawane były w 3 językach, najczęściej były to angielski, niemiecki i francuski. Język można wybrać w grze, zaś napisy na pudełku i w instrukcji zależą od kraju w którym gra była sprzedawana. I z tego też powodu, wiele gier u nas w kraju, które były sprowadzane z Niemiec, posiadają instrukcję w tym języku oraz napisy na pudełku, ale sama gra była albo w języku angielskim, albo z możliwością wyboru języka.

Czasem wydawano gry w jednym języku dla danego kraju. Tak jak we Francji czy Niemczech gdzie niektóre gry występują w wersjach trójjęzycznych oraz w wersji z jednym językiem.

Przykładem są:
– Shadow Man w wersji tylko z j. niemieckim
– F-1 World Grand Prix w wersji tylko z j. niemieckim
– Pokémon Puzzle League w wersji tylko z j. Francuskim

Jednak dzięki miłośnikom naszego ojczystego języka, przez te kilkadziesiąt lat od premiery Nintendo 64, kilka z gier doczekało się nieoficjalnego tłumaczenia wykonanego przez fanów. Do grona tych wybranych gier zaliczamy:

1. The Legend of Zelda: Ocarina of Time
2. The Legend of Zelda: Majora’s Mask
3. Lylat Wars (Star Fox 64)
4. Mario Kart 64
5. Banjo-Kazooie
6. Mickey’s Speedway USA
7. Super Mario 64
8. Glover
9. Beetle Adventure Racing
10. Harvest Moon 64

Jak widać jest to dość znaczna liczba przetłumaczonych gier. To bardzo cieszy. I nie będę pisał jak bardzo byłem podekscytowany. Niestety mój entuzjazm trwał tylko do momentu uruchomienia gry. Na szczęście nie wszystkie tłumaczenia są nimi tylko z nazwy. Jest tutaj kilka pozycji, które błyszczą na tle pozostałych. Poniżej w kilku słowach opiszę każdą z poniższych modyfikacji gier.

The Legend of Zelda Ocarina of Time

To jedna z niewielu gier, które naprawdę zasługują na przetłumaczenie. Dość znaczna ilość dialogów i czytanego tekstu, mające znaczenie w zrozumieniu fabuły. Dla osoby mniej znającej język znacząco umili zabawę.

Sam jestem bardzo miło zaskoczony. Grając w przetłumaczoną wersję dość szybko oswoiłem się z tą zmianą. Nie odczuwa się, że tekst jest napisany sztucznie lub niewłaściwie dobrany. Większość dialogów i wypowiedzi wypada bardzo naturalnie. Owszem znajdzie się kilka zwrotów, które w głowie miało się w trochę innej formie czytając je w języku angielskim. Ale ogólne wrażenie mam bardzo pozytywne.

Błędy zgłaszane przez autora tłumaczenia gry:

Niewyświetlanie jednej scenki (zapewne chodzi o moment pod koniec gry w czasie rozmowy z Zeldą, u mnie pojawiły się w zależności od ustawień plugina rozmazane obrazki lub czarny ekran, należy ten moment po prostu przeczekać bo gra się nie wiesza)
Natknąłem się jeszcze na jeden, niewielki błąd przy wchodzeniu do sklepu w Kakariko, gdy bohater jest już dorosły. Wyskakuje wtedy monit błędu, należy go zamknąć by móc grać dalej (monit może się nie pokazać, jeśli włączony jest Full Screen).

Przetłumaczone: 100% (grafika oraz cały tekst ,pozostawiono niektóre nazwy własne w oryginale)
Stan: Ukończony
Autor: RPG
Data wydania: 10 stycznia 2013 – data publikacji posta na stronie tutaj [2]
Instrukcja wgrania łatki: Wymagana jest wersja amerykańska romu (U) v1.0 z rozszerzeniem w jednej z postaci:

.z64 (Big Endian)
.rom (to samo co .z64)
.v64 (tzw. byteswapped)

Plik do pobrania: The Legend of Zelda Ocarina of Time

The Legend of Zelda Ocarina of Time – Master Quest

Jest to pewnego rodzaju rozszerzenie wersji Ocarina of Time. Zmian zbyt wielu nie uświadczymy. Główną różnicą jest wyższy poziom trudności, przedstawienie w odbiciu lustrzanym lochów i odmienne rozmieszczenie przeciwników.

Będąc bardziej wnikliwym, warto zwrócić uwagę, że na Nintendo 64 nigdy nie wydano Master Quest. Jest to edycja dostępna jako dodatek do gry na GameCube. Prawdopodobnie wyciągnięto ten room z wersji na GameCube, który to był emulowany na tej konsoli. I tym sposobem możemy zagrać w niego na emulatorze Project64 lub na oryginalnym sprzęcie.

Przetłumaczone: 100% (grafika oraz cały tekst ,pozostawiono niektóre nazwy własne w oryginale)
Stan: Ukończony
Autor: F1xat (w oparciu o tłumaczenie „podstawowej wersji” autorstwa RPG)
Data wydania: (?)
Instrukcja wgrania łatki: należy poszukać romu z Master Quest i przy zastosowaniu dowolnego programu RomPather połącz rom z łatką. Takie programy dostępne są nawet poprzez strony w necie (tutaj https://www.marcrobledo.com/RomPatcher.js/)

Plik do pobrania: Master Quest

The Legend of Zelda Majora’s Mask

Osobę dzięki której mamy możliwość zagrać w obie odsłony The Legend of Zelda z Nintendo 64, fani tej serii powinni nosić na rękach. Niech mu bogowie sprzyjają, tak zacne są jego zasługi!

Jak już zauważyłem wcześniej, obie odsłony przygód o ratowaniu księżniczki Zeldy, jak mało która inna gra na Nintendo 64 zasługuje na tłumaczenie. I nie inaczej jest w tym przypadku. Ogrom pracy i trud włożony w przetłumaczenie tej gry zaowocował.

Przetłumaczone: 99% (cały tekst oraz grafikę)
Nie przetłumaczono:
– dźwięki
– wszelkie wyrazy które występują pod postacią zmiennych (czyli np. przy odmianie liczebników typu 1st, 2nd, a także Rupee – Rupees), nie można było ich zmienić bez istotnego wpływu na grę
– niektóre nazwy własne pozostawiono w oryginale
– nie zostały przetłumaczone napisy na butelkach z mlekiem (jest to możliwe, ale nawet najlepsza, możliwa do uzyskanie jakość obrazków, pozostawiała wiele do życzenia, więc z tego zrezygnowano)
Stan: Ukończony
Autor: RPG
Data wydania: 18 marca 2021
Instrukcja wgrania łatki: Wymagana jest wersja amerykańska romu (U) v1.0 z rozszerzeniem w jednej z postaci:

.z64 (Big Endian)
.rom (to samo co .z64)
.v64 (tzw. byteswapped)

Plik do pobrania: Majora’s Mask

Lylat Wars (Star Fox 64)

Tytuł ten jest klasycznym rail-shooterem. Dlatego też nie specjalnie dużo jest tutaj tekstu. Ale miło jest przeczytać wstęp z polskimi napisami. To co nie często było spotykane w grach na Nintendo 64 to nagrane kwestie dialogowe. Tutaj mamy przyjemność się nimi cieszyć, a na dodatek są dość istotne w trakcie rozgrywki, gdzie nie mamy czasu czytać tego co postacie mówią, ale możemy słuchać nie odrywając wzroku od celownika. Niestety tłumaczenie obejmuje tylko tekst pisany, a dialogi pozostały w języku angielskim.

Autor podaje, że przetłumaczono grafiki, ale nie wszystkie udało się podmienić. „CheckPoint” nadal widnieje w oryginalnej wersji.

Z pozytywnych stron, tłumaczenie posiada polskie znaki i bez problemu odnajdziemy wszelkiej „ę” , „ą” oraz „ó”. Nie doszukałem się nigdzie błędów gramatycznych. Jednak można mieć zastrzeżenia co do interpretacji kilku zwrotów, które padają w grze. Przykładowo niezbyt fortunnie brzmią: „Wrogowie w dół” oraz „ Suma ciosów”. Mowa jest o tym w dyskusji na forum tutaj [8].

Podsumowując, tłumaczenie jest udane, pomijając kilka spornych zwrotów, całość w odbiorze jest akceptowalna. Zadbano o przetłumaczenie wszystkiego co było możliwe i uniknięto jakiś istotnie rażących błędów. Warto zagrać w tą wersję Lylat Wars.

Przetłumaczone:
– dubbing angielski
– tłumaczenie obejmuje tylko tekst oraz grafikę
– polska czcionka
Stan: Ukończony
Autor: Voxar
Data wydania: 16 maja 2018, a następnie poprawiona wersja 20 czerwca 2019
Instrukcja wgrania łatki: Łatka podziała z europejskim wydaniem gry – Lylat Wars (E) (M3). Musi także zawierać rozszerzenie „ .z64 „

Plik do pobrania: Lylat Wars64pl

Mario Kart 64

Całe tłumaczenie jest wykonane ładnie i elegancko. Co prawda nie za wiele tutaj jest do tłumaczenia, ale dopracowano wszystko co było możliwe.

Przetłumaczone:
– przetłumaczone 100% tekstu i 99% tekstur – uchował się przed nami jedynie Lakitu
– tryb VS pozostał trybem VS, a tytuły torów utraciły swój gradient

Stan: Ukończony
Autor: LunaDook & MoonbowJelly
Data wydania: 9 września 2021
Instrukcja wgrania łatki: wymagana amerykańska wersja ROM-u MK64 US

Plik do pobrania: Mario Kart 64 pl v1.0

Banjo-Kazooie

Mimo, że to jest platformówka i nie ma co spodziewać się dużej ilości tekstu, to akurat w tej grze dialogów do przeczytania nie brakuje. Przed autorami tłumaczenia stało duże wyzwanie, zaczynając od rymów Gruntildy, poprzez liczne dialogi głównych bohaterów, a kończywszy na teleturnieju tuż przed główną walką z wiedźmą. Warto zaznaczyć, że udało się zastosować polskie znaki.

Już intro napawa optymizmem. Co prawda, nie wszystko wydaje się być dobrze dobrane, ale widać, że tłumaczenie zostało wykonane bardzo solidnie. Sam kiedyś przymierzałem się do tłumaczenia tej gry – moja wersja z tłumaczenia intro tutaj.

Jedynie trochę boli jak się patrzy, że nazwy światów nad wejściem w postaci grafiki nie udało się zamienić na polskie nazwy, które widoczne są w menu.

Zgodnie z tym co podają autorzy, gra była testowana przy pomocy everdrive64 na oryginalnym n64 ja nie natrafiłem na żaden błąd w ostatecznej wersji. Sam nie miałem jak tego sprawdzić, ale na emulatorze wszystko działa sprawnie.

Przetłumaczone:
– cały dialog w grze, i rymy Gruntildy
– część imion i nazwy etapów (jak Motzhand na Penderecki i kilka innych gdzie miało to sens).

Co nie zostało przetłumaczone:
– grafiki (jak napisy specjalne, szyldy nad wejściami do etapów czy obrazami itp.) Próbowałem się za to zabrać ale programy do tego służące nie działają na nowych systemach w10 i tym bardziej na 64bitowych procesorach.
– niektóre imiona postaci zostawiliśmy w oryginale dlatego (tak samo w napisach końcowych dlatego, że polskich wersji nie dało się wyśrodkować do środka ekranu), że nawet w polskiej wersji ich wymowa jest dość prosta i fajnie brzmi.

Stan: Ukończony
Autor: Migot i Shelley
Data wydania: 4 października 2018
Instrukcja wgrania łatki: wymagana wersja ROM’u z końcówką „.z64” w wersji EU (PAL)

Plik do pobrania: Banjo-Kazooie PL 1.0

Mickey’s Speedway USA

Niestety nie udało mi się uruchomić tego tłumaczenia. Postępuję tak jak w przypadku innych łątek z tłumaczeniem, ale wchodzę jedynie do menu, a dalej jest czarny ekran… Kilka informacji udostępnionych przez autora tłumaczenia poniżej:

Przetłumaczone:
– główne menu
– wiadomości diagnostyczne
– nazwy wyścigów
– całe „story”
– NIE MA polskich znaków diakrytycznych w literach (ąćęłńóśżź)
– we wszystkich ekranach wybory „TAK/NIE” nie ma wyrazu „NIE”, spowodowane jest to długością angielskiego słowa „NO”, dlatego ekrany wyglądają tak: „TAK/NI” :/
– z tego samego powodu zamiast angielskiego wyrazu „QUIT” jest NARA ;), nie weszło by tam KONIEC, WYŚCIE itd.

Nie zostało przetłumaczone:
– nazwy tras
– słowo lap (okrążenie) brak polskiego odpowiednika mieszczącego się w trzech znakach…
– imiona postaci, w zasadzie wszystkie są takie jak w Polsce się używa, jedynie siostrzeńcy czasem są nazywani Hyzio, Dyzio, Zyzio – ale pozostawiono ich imiona jak w oryginalne tj. Huey [Hiuji], Dewey [Diuji], Louie [Luji]

Stan: nieznany (?)
Autor: F1xat
Data wydania: 20.04.2003 v0.5 REL01
Instrukcja wgrania łatki: wymagana wersja ROM’u z końcówką „.z64” w wersji EU (PAL)

Plik do pobrania: mickey_pl

Super Mario 64

Gra która mimo, że nie zawiera zbyt dużo tekstu to obowiązkowo musiała znaleźć się tutaj na liście. I może to drobiazg, ale jak przyjemnie było przeczytać we własnym języku list od księżniczki muchomorków.

Początkowo chodziłem i czytałem każdą tabliczkę i rozmawiałem z każdym grzybkiem w zamku. Wszyscy mieli ładnie i zgranie przetłumaczone swoje kwestie. Jednak jeszcze przed dojściem do pierwszego Bowsera natrafiłem na nieprzetłumaczony tekst. Następnie kolejny i kolejny. Aż było ich coraz więcej. Czarę goryczy przelał fakt, że gdy spotykamy Bowsera w trakcie pierwszej walki z nim, jego tekst także nie był przetłumaczony. Chyba ktoś zaczął prace nad tłumaczeniem, ale ich nie ukończył. Mnie to wystarczyło…chciałem ocenić jakość tłumaczenia, ale tutaj często i gęsto nie ma co oceniać, bo tego tłumaczenia zwyczajnie brakuje.

Mówiąc krótko, rozczarowanie na całej linii. Patrząc jak dobrze przetłumaczono Banjo-Kazooie czy obie odsłony The Legend of Zelda, należałoby się spodziewać, że ten tytuł będzie prezentował podobny poziom. Tym bardziej, że tekstu tutaj do przetłumaczenia jest znacznie mniej. Dodatkowym zgrzytem są błędnie wyświetlające się czasami polskie znaki. Ogólnie to chyba jedyne tłumaczenie, którego z tego całego zestawienia NIE POLECAM. Bo to nie ma sensu.

Co do kwestii technicznych, to tłumaczenie znalazłem na chomiku [11] oraz na emusite.pl [10], ale na żadnej z tych stron nie podano autora tego tłumaczenia.

Przetłumaczone: często spotykane nieprzetłumaczone teksty lub z błędami wyświetlania
Stan: nie ukończone
Autor: brak informacji
Data wydania: 8 listopada 2021 (data umieszczenia pliku w chomiku)
Instrukcja wgrania łatki: plik jest gotowym romem, nie wymaga żadnych modyfikacji do uruchomienia (nie zamieszczam go tutaj, ponieważ mój antywirus rozpoznaje go jako potencjalnie złośliwe oprogramowanie)

Plik do pobrania: nie zamieszczam

Glover

Jest to gra zręcznościowo logiczna, w której wcielamy się w magicznie ożywioną rękawiczkę. Naszym zadaniem jest odnalezienie i sprowadzenie do zamku 6 piłek. Glover do tego celu posiada zdolność toczenia, rzucania i kilku innych sztuczek z kulą. Cel jest prosty, na początku poziomu dostajemy kulę i musimy ją przetransportować na jego koniec.

Samego tekstu jest nie za dużo, jak na platformówkę to typowa ilość. Podstawowe dialogi jakie czytamy to te związane ze wskazówkami. Pograłem niewiele ponad 1 godzinę, ale nie zauważyłem istotnych błędów. Wszystko wygląda na solidne tłumaczenie. W planach mam obejrzeć napisy końcowe. Więc jak coś wyłapię to dam tutaj znać.

Przetłumaczone:
– głównym menu
– wiadomości diagnostyczne
– wskazówki pomocnicze
– NIE MA polskich znaków diakrytycznych w literach (ąćęłńóśżź)
– tekst ma „szyk angielski”

Nie zostało przetłumaczone:
– nazwy światów (Atlantis, Carnival, Pirates, Prehistoric, Fortress Of Fear, Out Of This World)
– imiona: „złej” rękawiczki (CROSS-STITCH) i pomocnika (MR. TIP)
– wyrazy których przetłumaczenie utrudniało by zrozumienie tekstu np. Checkpoint

Od autora tłumaczenia: „W grze brakuje jeszcze kilku tekstów (nie ruszałem ich, by nie spowodować zawieszania się gry), jeżeli w czasie gry natkniecie się na angielskie wyrazy dajcie znać <mad_man@go2.pl>, podajcie również (najlepiej dokładnie…) gdzie/kiedy napis występuje.”

Stan: Ukończony
Autor: F1xat
Data wydania: 17.04.2003 v0.4 beta1
Instrukcja wgrania łatki: plik jest rom’em z grą i nie wymaga łączenia z łatką

Plik do pobrania: Glover PL

Harvest Moon 64 i Beetle Adventure Racing

Na koniec zostawiłem dwa pliki, które można pobrać z emusite lub chomika [9,10]. Piszę o nich wspólnie, ponieważ są to jeszcze bardziej nie dokończone tłumaczenia niż to które można oglądać grając w Super Mario 64. W grze Harvest Moon 64 polskie jest chyba tylko menu i pojedyncze napisy. Zaś Beetle Adventure Racing posiada połowę polskich napisów, a połowę angielskich. Generalnie, już po 15 minutach gry jesteśmy zarzucani angielskimi tekstami i napisami. Aktualnie nie warto uruchamiać tych tłumaczeń, bo nie znajdziemy w nich tego czego szukamy.

Załączam pliki jakby ktoś chciał sam sprawdzić

Harvest Moon 64 PL – N64 Rom

Beetle Adventure Racing PL

Jak zainstalować przetłumaczone wersje gier?

To co jest ważne, to trzeba wiedzieć, że umieszczone tutaj pliki są jedynie tzw „łatką” która modyfikuje oryginalny rom z grą. Ale nie zawiera samej gry. Dlatego też należy na własną rękę zaopatrzyć się we właściwy rom z grą. Przy czym istotne jest aby posługiwać się roomem z zalecanego regionu. Czyli jeżeli autor napisał modyfikację dla gry z regionu PAL, to z tego też regiony musimy posiadać rom z grą, aby wgrać do niego tłumaczenie.

Zebrałem poniżej jakie romy są potrzebne do wgrania tłumaczeń:

The Legend of Zelda: Ocarina of Time – wersja amerykańska romu (U) v1.0 z rozszerzeniem
.z64 lub .rom lub .v64
The Legend of Zelda: Majora’s Mask – wersja amerykańska romu (U) v1.0 z rozszerzeniem
.z64 lub .rom lub .v64
Lylat Wars (Star Fox 64) – region PAL z rozszerzeniem .z64
Mario Kart 64 – wymagana amerykańska wersja ROM-u MK64 US
Banjo-Kazooie – region PAL z rozszerzeniem .z64
Mickey’s Speedway USA – (?)
Super Mario 64 – plik jest rom’em z grą i nie wymaga łączenia z łatką
Glover – plik jest rom’em z grą i nie wymaga łączenia z łatką
Beetle Adventure Racing – plik jest rom’em z grą i nie wymaga łączenia z łatką
Harvest Moon 64 – plik jest rom’em z grą i nie wymaga łączenia z łatką

Słowo na koniec: Coraz więcej gier na ten stary już sprzęt posiada bardzo dobre tłumaczenia na język polski. To jednak nadal mało, bo z gier, które naprawdę potrzebują przetłumaczenia pozostają takie tytuły jak Paper Mario, GoldenEye 007 oraz Perfect Dark.

@ Valoo